به مناسبت شهادت امیرالمومنین علی(ع) علی(ع) در لحظات آخر عمر ما را به چه سفارش‌ نمودند؟

همانا تو را ای حسن جان و همه فرزندانم را و اهل بیتم را و هر کسی از مؤمنین که این وصیّت‌نامه به او می‌رسد، وصیّت می‌کنم به رعایت تقوای الهی. و اینکه نمیرید مگر آنکه مسلمان باشید و ...  سحرگاه نوزدهم رمضان سال 40 هجری قمری پس از آنکه تیغ کین شقی الاشقیا فرق امیرالمومنین علی علیه السلام را شکافت و ندای فزت و رب الکعبه مولا به آسمان بلند شد، تا آن ساعت که علی(ع) جان به جان آفرین تسلیم کرد، کمتر از چهل و هشت ساعت به طول انجامید. اما علی(ع) در این زمان هم دست از  پند و نصیحت و راهنمایی نکشید و چون پدر دلسوز و مهربان وصایای خویش را بیان نمود، توصیه هایی که چراغ راه مومنین تا همیشه تاریخ خواهد بود.

امام حسن علیه السّلام در این باره نقل می‌کند:

 

لَمَّا حَضَرَت‏أَبِیَ الْوَفَاةُ أَقْبَلَ یُوصِی فَقَال‏:

آنگاه که هنگامه شهادت پدرم فرا رسید آن حضرت شروع به وصیّت کردن نموده و فرمودند:

 

هَذَا مَا أَوْصَى بِهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیهما السلام) أَخُو مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ ابْنُ عَمِّهِ وَ صَاحِبُهُ.

این‌ها مطالبى است که علىّ بن ابى طالب برادر حضرت محمّد، رسول خدا و پسر عمو و وصى و همدم و همراه او بدان وصیّت و سفارش نموده است.

 

أَوَّلُ وَصِیَّتِی أَنِّی أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُهُ وَ خِیَرَتُهُ اخْتَارَهُ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاهُ بِخِیَرَتِهِ أَرْسَلَهُ‏ بِالْهُدى‏ وَ دِینِ الْحَقِّ، لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ‏. [صلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم]

آغاز وصیّتم این است که گواهى می‌دهم معبودى جز اللَّه نیست، و اینکه، حضرت محمّد [صلّی الله علیه و آله] فرستاده خدا و برگزیده اوست، خداوند او را با علم خود، اختیار کرد، و او را براى اختیار و انتخاب خود برگزید. خداوند او را برای هدایت و دین حق فرستاده تا بر همه ادیان، غالب گرداند اگر چه مشرکین را خوش نیاید.

 

ثُمَ‏ إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ‏ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ.

شهادت می‌دهم که نمازم و عبادتم؛ همچنین زندگى و مرگم از آن خداى رب العالمین است و اینکه او، شریکى ندارد و به این مطلب دستور داده شده ‏ام و من از تسلیم‏ شدگانم.

 

وَ أَنَّ اللَّهَ بَاعِثُ‏ مَنْ فِی الْقُبُورِ وَ سَائِلُ النَّاسِ عَنْ أَعْمَالِهِمْ عَالِمٌ بِمَا فِی الصُّدُورِ.

همچنین گواهى می‌‏دهم به اینکه خداوند، مردگان را از قبرها بر می‌انگیزاند، و اوست که از مردم در مورد اعمالشان بازخواست می‌‏کند، و بدان چه در سینه‏‌ها نهانست آگاهست.

 

ثُمَّ إِنِّی أُوصِیکَ یَا حَسَنُ وَ جَمِیعَ وُلْدِی وَ أَهْلَ بَیْتِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ بِتَقْوَى اللَّهِ رَبِّکُمْ فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ

همانا تو را ای حسن جان و همه فرزندانم را و اهل بیتم را و هر کسی از مؤمنین که این وصیّت‌نامه به او می‌رسد، وصیّت می‌کنم به رعایت تقوای الهی. و اینکه نمیرید مگر آنکه مسلمان باشید.

 

وَ إِقَامِ الصَّلَاةِ لِوَقْتِهَا وَ إِیتَاءِ الزَّکَاةِ عِنْدَ مَحِلِّهَا فَإِنَّهُ لَا صَلَاةَ إِلَّا بِطَهُورٍ وَ لَا یُقْبَلُ‏ الصَّلَاةُ مِمَّنْ مَنَعَ الزَّکَاة.

همچنین شما را وصیّت می‌کنم به اقامه نماز در وقتش و پرداخت زکات در موارد مشخص شده خودش، زیرا که هیچ نمازی نیست مگر آنکه مشروط به طهارت باشد و از کسی که ممانعت در پرداخت زکات می‌کند، هیچ نمازی پذیرفته نمی‌شود.

 

وَ أُوصِیکَ بِعَفْوِ الذَّنْبِ وَ کَظْمِ الْغَیْظِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ الْحِلْمِ عَنِ الْجَاهِلِ وَ التَّفَقُّهِ فِی الدِّینِ.

وصیّت می‌کنم به گذشتن از خطای دیگران و فرو خوردن خشم، و صله و سرکشی از ارحام و بردباری نمودن در مقابل رفتار جاهلین، و سعی در پیدا کردن فهم عمیق در دین.

 

وَ مُوَاسَاةِ الْإِخْوَانِ، وَ السَّعْیِ فِی حَوَائِجِهِمْ فِی الْعُسْرِ وَ الْیُسْر.

همچنین شما را وصیّت می‌کنم به یاری رساندن به برادران و دوستان، و اینکه در هر حالی که هستید چه در حال نداری و سختی و چه در حال توانگری و آسانی در رفع حوائج مؤمنین، کوشش کنید.

 

وَ التَّثَبُّتِ فِی الْأَمْرِ وَ التَّعَاهُدِ لِلْقُرْآنِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اجْتِنَابِ‏ الْفَوَاحِش‏.

همچنین سعی کنید در امور زندگی، شتاب‌زده نباشید. توصیه می‌کنم شما را به مواظبت و هم عهدی با قرآن کریم. و خوش همسایه و خوش جوار بودن و امر به معروف و نهی از منکر کردن و دوری نمودن از زشتی‌ها و فواحش.

 

وَ قالَ علیه السلام: إِنَ‏ أَوْلَى‏ النَّاسِ‏ بِالْأَنْبِیَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ قالَ اللهُ تعالی: "إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِین"

آن حضرت فرمودند: شایسته‏ترین مردم به پیامبران کسانى هستند که به گفته‏‌هاى آن‌ها داناتر باشند، خدای متعال می‌فرماید: همانا نزدیکترین مردم به حضرت ابراهیم علیه السلام، همان کسانى هستند که او را و این پیامبر را و کسانى که به آیین او ایمان آورده‏اند پیروى کرده‏اند ؛ و خدا سرور مؤمنان است.

 

إِنَّ وَلِیَّ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه وَ سَلّم مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ إِنْ بَعُدَتْ لُحْمَتُهُ وَ إِنَّ عَدُوَّ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله و سلّم مَنْ عَصَى اللَّهَ وَ إِنْ قَرُبَتْ قَرَابَتُه‏.

همانا کسی به حضرت محمد صلی الله علیه و آله محبّت دارد و با ایشان دوست است که خدای متعال را اطاعت کند هر چند نَسَبَش به آن حضرت نرسد، و دشمن ایشان کسى است که خدا را نافرمانى کند هر چند با آن حضرت، خویشاوندی نزدیک داشته باشد.

 

"وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا" وَ لَا تَخْتَلِفُوا فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ: «صَلَاحُ ذَاتِ الْبَیْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ إِنَّ الْبِغْضَةَ حَالِقَةُ الدِّینِ وَ فَسَادُ ذَاتِ الْبَیْنِ».

همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و متفرّق نشوید و اختلاف نکنید. همانا خودم از زبان مبارک حضرت رسول صلی الله علیه و آله شنیدم که می‌فرمودند: آشتی و مصالحه میان دو تن یا دو قوم، افضل است از یک سال نماز و روزه به جا آوردن و همانا کینه و دشمنی ورزیدن مایه نابودی دین و فساد قوم است.

 

وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏ انْظُرُوا ذَوِی أَرْحَامِکُمْ فَصِلُوهُمْ یُهَوِّنِ اللَّهُ عَلَیْکُمُ الْحِسَاب‏.

و لا قوة الا باللَّه، مراقب خویشانتان باشید، با آن‌ها پیوند و محبّت کنید تا حساب قیامت بر شما آسان گردد.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَیْتَامِ فَلَا تُغَیِّرُوا أَفْوَاهَهُمْ وَ لَا تُضَیِّعُوا مَنْ بِحَضْرَتِکُم‏ فَإنّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلّم یَقُولُ مَنْ عَالَ یَتِیماً حَتَّى یَسْتَغْنِی‏ َأَوْجَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِذَلِکَ الْجَنَّةَ کَمَا أَوْجَبَ لآِکِلِ مَالِ الْیَتِیمِ النَّارَ.

خدا را خدا را راجع به ایتام در نظر گیرید، مبادا غذاى آنان در اثر بی‌‏سرپرستى تغییر نکند و غذاى پست‏‌تر نشود. و مراقب باشید که آن عده از یتیمان که نزد شما هستند ضایع نشوند. از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که می‌فرمود: «هر کس مخارج یتیمى را بر عهده بگیرد تا او مستغنى شود خداوند در مقابل آن بهشت را بر او واجب می‌‏کند همان طور که به خورنده مال یتیم، آتش را واجب نموده است».

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُم‏ ْ فَإِنَّه وصیّة نبیّکم صلی الله علیه و آله و مَا زَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلّم یُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ.

خدا را خدا را درباره همسایگانتان در نظر بگیرید. که این سفارش پیامبرتان است‏. آن حضرت چنان به رعایت حال همسایه سفارش می‌نمود که ما گمان می‌بردیم همسایه از همسایه ارث خواهد برد.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ‏ فِی‏ الْقُرْآنِ‏، فلَا یَسْبِقُنَّکُم بِالْعَمَلِ بِهِ أحدٌ غَیْرُکُم‏.

خدا را! خدا را! درباره قرآن در نظر آورید، مبادا دیگران در فهم و عمل به آن بر شما سبقت گیرند.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاةِ، فَإِنَّهَا خَیْرُ الْعَمَلِ وَ هیَ عَمُودُ دِینِکُمْ.

خدا را! خدا را! درباره نماز در نظر آورید، زیرا که نماز بهترین عمل و عمود دینتان اسلام است.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الزَّکَاةِ، فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ یَقُولُ: الزَّکَاةُ قَنْطَرَةُ الْإِسْلَامِ‏ فَمَنْ‏ أَدَّاهَا جَازَ الْقَنْطَرَةَ وَ مَنْ مَنَعَهَا احْتَبَسَ دُونَهَا، وَ هِیَ تُطْفِئُ غَضَبَ الرَّب‏.

خدا را! خدا را! درباره زکات در نظر آورید، همانا من شنیدم از رسول خدا صلی الله علیه و آله که می‌فرمود: زکات، پل اسلام است پس هر کس که آن را اداء کند از آن پل عبور نموده و وارد بر اسلام شده است و هر کس که در پرداخت زکات خودداری کند در پیش از پل، محبوس و زندانی می‌شود و وارد بر اسلام نمی‌شود. همانا زکات، غضب پروردگار را خاموش می‌سازد.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ، فَإِنَّ صِیَامَهُ جُنَّةٌ حَصِینَةٌ مِنَ النَّارِ.

خدا را! خدا را! درباره ماه مبارک رمضان در نظر آورید، که روزه آن سپری نگهدارنده است که جسم و جان شما از آتش جهنّم، محفوظ می‌دارد.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی فُقَرَاءِ المسلمین وَ الْمَسَاکِینِ، فَأشرِکوهُمْ فِی مَعایشِکُمْ.

خدا را! خدا را! درباره فقراء و مساکین مسلمین در نظر آورید، پس آن‌ها را در معایشتان شریک کنید.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی حج بَیْتِ رَبِّکُمْ، فَلَا یَخْلُوَنّ مِنْکُمْ‏ مَا بَقِیتُمْ؛ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ‏ لَمْ‏ تُنَاظَرُوا، إنّ أَدْنى‏ مَا یَرْجِعُ بِهِ مَنْ أتاهُ أَنْ یُغْفَرَ لَهُ مَا سَلَفَ‏ مِن ذَنبِه.

خدا را! خدا را! درباره حج خانه پروردگارتان در نظر آورید، و مواظب باشید که تا زنده هستید از شما خالى نماند، که اگر خانه خدا، ترک شود و خالی بماند دشمنانتان لحظه‌ای به شما مهلت نداده شما را نابود خواهند کرد. همانا کمترین چیزى که قاصد بیت اللَّه با آن بر مى‏گردد آن است که گناهان گذشته او آمرزیده می‌‏شود.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَادِ بِأَمْوَالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ ألسنَتِکُم فی سبیلِ الله، فَإِنَّمَا یُجَاهِدُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ رَجُلَانِ: إِمَامُ هُدًى، وَ مُطِیعٌ لَهُ مُقْتَدٍ بِهُدَاهُ.

خدا را! خدا را در نظر بگیرید درباره جهاد در راه او به اموال و جان‌ها و زبان‌هایتان. مراقب باشید که فقط دو گروه هستند که در راه خدا، جهاد می‌کنند: امام هدایت‌گر، و مطیع او که به هدایت او اقتداء می‌‏کند.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی ذُرِّیَّةِ نَبِیِّکُمْ، فَلَا یُظْلَمُنَّ بِحَضْرَتِکُمْ وَ بَیْنَ‏ ظَهْرَانِیِّکُمْ‏ وَ أَنْتُمْ تَقْدِرُونَ عَلَى الدَّفْعِ عَنْهُمْ.

خدا را خدا را در نظر بگیرید درباره فرزندان پیامبرتان‏. مراقب باشید و از خدا بترسید از اینکه در بین شما مورد ظلم قرار گیرند در حالى شما که قدرت بر دفاع از آنان داشته باشید.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی أَصْحَابِ نَبِیِّکُمُ الَّذِینَ لَمْ یُحْدِثُوا بعدهُ حَدَثاً وَ لَمْ یُؤْوُوا مُحْدِثاً، فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ و سلّم أَوْصَى بِهِمْ وَ لَعَنَ الْمُحْدِثَ مِنْهُمْ وَ مِنْ غَیْرِهِمْ وَ الْمُؤْوِیَ لِلْمُحْدِث‏.

خدا را! خدا را! درباره اصحاب پیامبرتان، آن‌ها که بدعتى نگذاردند و بدعت‌گذارى را پناه ندادند، همانا پیغمبر صلی الله علیه و آله درباره اصحابش سفارش کرد و بدعت‌گذار را چه از اصحابش، چه از دیگران لعنت نمود و همچنین هر کسی که بدعت‌گذاران را پناه دهند.

 

و اللَّهَ اللَّهَ فِی النِّسَاءِکم، وَ فِیمَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ؛ فَإِنَّ آخِرَ مَا تَکَلَّمَ بِهِ نَبِیُّکُمْ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ أَنْ‏ قَالَ: "أُوصِیکُمْ بِالضَّعِیفَیْنِ: النِّسَاءِ، وَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ."

خدا را! خدا را! درباره زنان و هر کسی که مثل فرزند، تحت سلطه و مدیریّت شماست که آخرین سخن پیغمبر شما این بود: شما را درباره دو گروه ناتوان، توصیه می‌‏کنم: زنان و آنانی که تحت سلطه شمایند.

 

الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ لَا تَخَافُوا فِی اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ یَکْفِکُمُ اللَّهُ مَنْ آذَاکُمْ وَ بَغَى عَلَیْکُمْ‏.

نماز، نماز، نماز، در راه خدا از ملامت هیچ کس نهراسید، زیرا خدای متعال هر کس که شما را بیازارد یا به تجاوز و ستم نمودن با شما برخیزد سرکوب خواهد کرد.

 

قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً کَمَا أَمَرَکُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا تَتْرُکُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَیُوَلِّیَ اللَّهُ أَمْرَکُمْ شِرَارَکُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا یُسْتَجَابُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ.

با مردم طبق دستور خدا با زبان خوش، سخن گوئید، امر بمعروف و نهى از منکر را ترک نکنید که بدترین افرادتان بر شما مسلّط خواهند شد، در آن وقت هر چه دعا کنید که از شرشان نجات یابید مستجاب نشود.

 

وَ عَلَیْکُمْ یَا بَنِیَّ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ التَّبَارِّ وَ إِیَّاکُمْ وَ التَّقَاطُعَ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّفَرُّق‏. "وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‏ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ"‏

بر شما باد ای پسر عزیزم به پیوند با یکدیگر، بذل و بخشش و پیش‌دستى در احسان و محبّت با یکدیگر. و بر حذر باشید از جدائى، پشت به هم کردن و اختلاف؛ در کارهاى خیر و تقوا همکارى کنید، و هرگز یکدیگر را در گناه و تجاوز، یاری نکنید، از خدا بترسید که عقوبتش دشوار است.

 

قالَ علیٌ علیه السلام: لِیَتَأَسَّ صَغِیرُکُمْ‏ بِکَبِیرِکُمْ‏ وَ لْیَرْأَفْ کَبِیرُکُمْ بِصَغِیرِکُمْ وَ لَا تَکُونُوا کَجُفَاةِ الْجَاهِلِیَّةِ لَا فِی الدِّینِ یَتَفَقَّهُونَ وَ لَا عَنِ اللَّهِ یَعْقِلُونَ کَقَیْضِ بَیْضٍ فِی أَدَاحٍ یَکُونُ کَسْرُهَا وِزْراً وَ یُخْرِجُ حِضَانُهَا شَرّاً.

امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمودند: کوچکتران شما باید به بزرگتران اقتدا کنند، و بزرگترهاى شما باید به کوچکترها مهربان باشند. همچون ستمکاران دوره جاهلیّت نباشید که نه دنبال فهم دین بودند، و نه براى شناخت خداوند، تعقّل مى‏کردند، مَثَل مردم جاهلیت چون تخمى است که در محل تخم گذارى شتر مرغان پیدا شود، شکستنش گناه است، و وانهادنش از آن جهت که ممکن است تخم مار سیاه باشد و باعث بیرون آمدن جوجه زیان‌رسان، شر باشد.

 

أَلَا وَیْحَ‏ لِلْفِرَاخِ‏ فِرَاخِ‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ مِنْ‏ خَلِیفَةٍ یُسْتَخْلَفُ [جَبَّارٍ] عِتْرِیفٍ مُتْرَفٍ یَقْتُلُ خَلَفِی وَ خَلَفَ الْخَلَفِ بَعْدِی.

ای وای بر ضعفاء و فرزندان آل محمّد صلی الله علیه و آله از شرّ خلیفه‏‌اى که به خلافت می‌‏رسد. که او جبّار و پلید و بدکار و خوش گذران است. او جانشین مرا و جانشین جانشین بعد از مرا می‌‏کشد.

 

أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ عُلِّمْتُ تَبْلِیغَ الرِّسَالاتِ وَ تَنْجِیزَ الْعِدَاتِ وَ تَمَامَ الْکَلِمَاتِ وَ فُتِّحَتْ لِیَ الْأَسْبَابُ وَ عُلِّمْتُ الْأَنْسَابَ‏ وَ أُجْرِیَ لِیَ السَّحَابُ وَ نَظَرْتُ فِی الْمَلَکُوتِ فَلَمْ یَعْزُبْ عَنِّی شَیْ‏ءٌ فَاتَ وَ لَمْ یَفُتْنِی مَا سَبَقَنِی وَ لَمْ یَشْرَکْنِی أَحَدٌ فِیمَا أَشْهَدَنِی رَبِّی‏ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ.

بدانید و شاهد باشید به خدا قسم‏ که رساندن رسالت‏‌ها و انجام وعده‏‌ها و کامل بودن کلمات را دانسته و اسباب برایم گشوده شد و انساب را دانستم و ابر برایم جارى گشت و در ملکوت نظر کردم و چیزى بر من پوشیده نماند که از نظرم مخفى بماند و آنچه پیش از من بوده از نظرم مخفى نماند، و هیچ کس در آنچه پروردگارم در روزى که شاهدان بپا می‌‏خیزند درباره آن از من گواهى گرفته شریک من نیست.

 

وَ بِی یُتِمُّ اللَّهُ مَوْعِدَهُ وَ یُکْمِلُ کَلِمَاتِهِ وَ أَنَا النِّعْمَةُ الَّتِی أَنْعَمَ