یک ریال از صدقات مردم در عراق و لبنان خرج نشده است

یکی از اتهامات این است که چرا کمیته پول‌های صدقه را به عراق و لبنان می‌فرستد؛ اما فتاح تأکید می‌کند که حتی یک ریال از کشور خارج نمی‌شود.   سید پرویز فتاح در سال 1340 در ارومیه متولدشده و تحصیل‌کردهرشته عمران دانشگاه شریف و کارشناسی ارشد گرایش سیستم‌ها از دانشگاه امیرکبیر است. فتاح در دولت نهم، یکی از وزرایی بود که توانست کارنامه قابل قبولی از خود به‌جای بگذارد و در حال حاضر، توفیق خدمت به مردم در کمیته امداد خمینی (ره) را دارد، آنچه در ادامه می‌خوانید، ماحصل گفتگوی مشرق با رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) است.

*********

** تغییر مکان ساختمان کمیته امداد با چه رویکردی انجام شده است؟

ما به دنبال ایجاد تحول در رویکردهای کمیته امداد هستیم، بخشی از تحول به ذهنیت و نگاه مردم بازمی‌گردد به همین جهت به این نتیجه رسیدیم که به مردم نزدیک‌تر شویم. جای قبلی خیلی دور بود و مراجعه‌کنندگان اذیت می‌شدند ضمن اینکه با آن وسعت برای کمیته امداد خیلی بزرگ بود.

در ساختمان جدید در اطراف میدان آزادی هم جای کافی و مناسب داریم و هم رفت‌وآمدها برای ما ساده‌تر و به عبارتی اداری‌تر شده است، محل قبلی 8 هکتار بود درحالی‌که ساختمان جدید، نیم هکتار بیشتر نیست، لذا ما این نقل‌وانتقال را انجام دادیم و آنجا را برای فروش گذاشتیم و توافق‌نامه اولیه با وزارت علوم به امضاء رسیده و در حال طی مسیر است و چون در سطح دولت مطرح‌شده مشکلی نیست،‌ فعلاً قیمت اولیه را 1000 میلیارد قیمت گذاشته‌ایم که قطعاً بالا و پایین می‌شود.

 

** برای مابه‌التفاوت آن برنامه خاصی دارید؟

ما در هیئت‌امنا تصویب کرده‌ایم برای اینکه درآمد حاصل شده برای یک‌بارمصرف نشود در بخش قرض‌الحسنه از آن استفاده کنیم، چرا که اخیراً از بانک مرکزی مجوزی گرفته‌ایم و صندوق قرض‌الحسنه امداد را راه‌اندازی کرده‌ایم که در تهران و استان‌های دیگر کشور شعب این صندوق قرض‌الحسنه راه‌اندازی شده است.

ذکر این نکته نیز مهم است که ساختمان سوهانک که با زحمت مدیران سابق کمیته امداد و با بهای ناچیزی درست شده بود الآن یک سرمایه ارزشمند است و ما سند همین ساختمان رو به‌عنوان یکی از پشتوانه‌های اسنادی برای راه‌اندازی صندوق استفاده کردیم و آن را گرو گذاشته‌ایم البته به‌جز آن سند، حدود 1500 میلیارد تومان دیگر سرمایه برای راه‌اندازی صندوق پیش‌بینی کرده‌ایم.

** آیا مدنظر دارید که این صندوق را به بانک تبدیل کنید؟

در دورنما بله؛ مدنظر است، منتها ما باید وضعیت خود را ارتقاء دهیم و بانک مرکزی هم وضعیت ما را مورد ارزیابی قرار دهد، فعلاً با مجوز 50 شعبه کار خود را آغاز کرده‌ایم که از این تعداد 16 شعبه افتتاح‌شده و امیدواریم تا پایان آذرماه تمام 50 شعبه را تجهیز و راه‌اندازی کنیم. این نکته رو هم‌عرض کنم فعالیت این صندوق کاملاً قرض‌الحسنه بوده و هیچ‌گونه نیت انتفاعی در راه‌اندازی آن نیست، بلکه با هدف رفع مشکلات نیازمندان به‌ویژه مددجویان امداد و نیز جذب منابع نیکوکاران برای سپرده‌گذاری در این صندوق و اعطای وام کارگشایی صورت گرفته است.

** در حال حاضر وضعیت همکاری بانک‌ها با کمیته امداد مناسب است؟

وامی که در حال حاضر بانک‌ها به ما می‌دهند بیشتر وام اشتغال است، چرا که بر اساس قانون تنها تکلیف بانک‌ها برای کمیته امداد، پرداخت وام برای ایجاد اشتغال است و از نظر قانونی موظف نیستند وام دیگری را به ما پرداخت کنند، در حال حاضر همکاری مناسبی بین کمیته امداد و بانک‌ها برای پرداخت اشتغال آفرینی وجود دارد. جالب است بدانید از یک هزار و 350 میلیارد تومان تسهیلات ابلاغ شده در سال 94، کمیته امداد موفق به جذب بیش از یک هزار و 150 میلیارد برای پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه ایجاد اشتغال شده است.

ما سال گذشته 1150 میلیارد تومان از وام‌ها را در کشور جذب کردیم و از این بابت رتبه نخست را گرفتیم، گاهی موارد شاهدیم برخی بانک‌ها از 500 میلیارد تا 3 هزار میلیارد به یک نفر وام می‌دهند و آن فاجعه، رخ می‌دهد اما در مورد وام‌های اشتغال پرداخت شده به مددجویان مبلغ وام‌ها حداکثر تا 30 و 40 میلیون تومان آن‌هم در چند مرحله و به شرط پیشرفت کار است و خطری برای عدم بازگشت پول بانک‌ها وجود ندارد و از طریق همین وام‌های خرد، سال گذشته برای ایجاد شغل به 130 هزار نفر این مبلغ پرداخت شده است که امیدواریم این همراهی، ادامه و توسعه یابد.

این صندوقی که ما ایجاد می‌کنیم تعارضی با این مسئله ندارد، چرا که با هدف کارگشایی و برای پرداخت وام‌های ضروری با سقف 5 میلیون تومان است.

** قرار نیست وارد بحث پرداخت وام برای اشتغال شوید؟

اگر بعداً منابع ما بیشتر شد منعی وجود ندارد که بخواهیم تحت عنوان اشتغال وامی را پرداخت کنیم، اما وام اشتغال بالای 10 میلیون است اما در حال حاضر حداکثر سقف وام 5 میلیون تومان تعیین‌شده است. متقاضیان این وام‌ها یا باید تحت پوشش کمیته امداد باشند و یا نیازمندی‌شان از سوی حوزه مددکاری امداد تأییدشده باشد.

 

** با جابجایی از سوهانک به آزادی، تعدیل نیرو هم داشتید؟

ساختمان قبلی در سوهانک بیشتر شبیه یک جزیره بود، آنجا 25 مینی‌بوس هرروز کارمندان را می‌بردند و می‌آوردند اما در ساختمان جدید به‌طورکلی واحد ترابری را حذف کرده‌ایم، ساختمان قبلی آشپزخانه مفصلی داشت که در ساختمان جدید دیگر نیازی به آن نبود، به همین خاطر ما آشپزخانه را حذف کردیم و برای تهیه غذا با یک رستوران قرارداد بستیم.

ساختمان قبلی دو استخر داشت، هتل داشت که اصلاً نیازی نداریم و لذا طبیعی است که با کاهش نیروهای نگهبان مورد نیاز و دیگر عوامل انسانی به صورت اقتصادی به نفع کمیته امداد خواهد بود.

** چقدر در هزینه‌ها صرفه‌جویی شد؟

در طول زمان خیلی زیاد خواهد بود.

** در مجلس قبل طرحی مبنی بر پرداخت مستمری به 6 میلیون نیازمند توسط شما پیگیری می‌شد، این طرح به کجا رسید؟

آن طرح در رابطه با مستمری نبود، 6 میلیون نفر در کشور شاغل هستند اما بیمه اجتماعی ندارند و عموماً رانندگان بین جاده‌ای و کارگران ساختمانی را شامل می‌شوند، یعنی اگر اتفاقی برای آن‌ها بیفتد از همان ساعت درآمدشان صفر می‌شود.

پیشنهاد ما این بود که بیمه اجتماعی برای این قشر اجباری شود، ما نقد جدی به این موضوع داریم که چرا باید ماشین که یک آهن‌پاره است، بیمه شخص ثالث، اجباری شود اما چطور در مورد جان انسان‌ها کاری نمی‌کنیم؟

** هزینه‌اش قرار است از کجا تأمین شود؟

وقتی اجباری شود خود کارفرماها پرداخت می‌کنند و این یک اطمینان خاطر برای خانواده‌ها می‌شود. در همه دنیا کشورهای پیشرفته این کار را انجام داده‌اند و قطعاً یک کار بزرگی برای نظام محسوب می‌شود.

** چرا شما پیگیری می‌کنید؟

چون بخشی از ورودی‌های ما به خاطر این موضوع است، وقتی در جاده، تصادفی اتفاق می‌افتد راننده یا از دنیا می‌رود یا معلول می‌شود باید تحت حمایت کمیته امداد قرار گیرد.

ما الآن یک عدد 6 میلیون نفِری، شاغل فاقد بیمه اجتماعی داریم و یک عدد 6 میلیون نفر هم تحت پوشش‌داریم که 4 میلیون نفر از این‌ها مستمری‌بگیر و 2 میلیون موردی هستند.

در مجلس قبل این طرح پیگیری شد اما دو فوریت آن رأی نیاورد، دوباره برگشت کمیسیون، هم ما موافق هستیم هم وزارت کار، ساز و کاری است که دولت باید مسئولیت آن را بپذیرد.

یکی از دلایلی که مخالفت می‌شود ضعف بیمه‌ها است، بنیه بیمه‌ها ضعیف شده و پولی که ما بابت بیمه دادیم کفاف بازنشستگی را نمی‌دهد. البته یک طرح پرداخت مستمری برای 6 میلیون نیازمند زمین‌گیری که توان کار کردن نداشتند توسط برخی رسانه‌ها پیگیری شد که یک فوریت آن هم تصویب شد ولی متأسفانه به نتیجه نهایی در مجلس نهم نرسید.

** برنامه‌ای برای افزایش مستمری دارید؟

آنچه ما ماهانه به‌عنوان مستمری پرداخت می‌کنیم از سوی دولت پرداخت می‌شود. در سال‌های گذشته گاهی سبد کالا می‌دادند، اما اقدامش مشکل و هزینه‌بر بود به خاطر همین این وظیفه را بر عهده کمیته امداد گذاشتند که ردیف بودجه‌ای آن برای 4 میلیون نفر در سال 1400 میلیارد تومان است. ما 100 درصد این را پرداخت می‌کنیم و دولت هم خبر دارد. البته عدد آن امسال به دلیل اینکه بودجه رشدی نداشته، اضافه نشده است. ما با دولت تفاهم کردیم مستمری را ثابتنگه‌داریم ارزش خدمات را بالا ببریم، مثلاً در بحث آموزش شرایط و تسهیلات ارائه شده را تقویت کنیم.

امسال در قانون بودجه تصویب شد که 3 دهک بالا حذف شود و به آن چند دهک پایین پرداخت شود، اما ظاهراً دولت در بحث شناسایی به مشکل برخورد کرده بود و ما موافقیم یارانه دهک‌های بالای درآمدی برای پرداخت بیشتر مستمری نقدی به اشخاص ضعیف تخصیص یابد.

** سرانه هر نفر در سال چقدر می‌شود؟

حدود 800 هزار تومان، ما بحثمان این است حداقل درآمد ماهانه اقشار تحت پوشش باید نصف حقوق یعنی 450 هزار تومان باشد، البته این غیر از یارانه است چرا که این افراد تحت پوشش یارانه را به صورت جداگانه مثل همه مردم عادی دریافت می‌کنند.

ما سال گذشته 150 هزار خانواده را توانستیم از کمیته امداد با رضایت خودشان خارج کنیم و این یک رکورد در کمیته امداد محسوب می‌شود.

** با توجه به رکودی که در اقتصاد شاهد هستیم، در سال‌های اخیر ورودی‌ها به چه صورت بوده است؟

عواملی که در ورودی‌های ما تأثیر می‌گذارد بخشی فرهنگی و بخشی اقتصادی است، تورم و رکود حتماً ورودی‌ها را بیشتر می‌کند اما 10 درصد ورودی‌های ما هم محصول طلاق است، وقتی فردی همسر خود را طلاق می‌دهد و دادگاه حضانت فرزند را به خانم واگذار می‌کند، آن خانم اگر نتواند تأمین معاش کند به کمیته امداد مراجعه می‌کند.

گاهی هم ورودی‌ها یا به دلیل آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد و زندانی شدن سرپرست خانواده است.

فقط عوامل اقتصادی نیست اما اقتصاد بنیادی‌ترین عامل محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد باید در بحث رویکرد و سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کار مناسب‌تری انجام شود تا از بروز عوامل موجد فقر پیشگیری شود.

آنچه مهم است اینکه وضعیت طی سال‌های اخیر کنترل شده است، ما بر اساس وضعیت مالی دولت و خودمان ورودی‌ها را کنترل می‌کنیم، سال گذشته 150 هزار خانواده از کمیته امداد خارج و 190 هزار خانواده جدید وارد شدند.

امسال برنامه ما این است که 5 درصد از جامعه هدف را کم کنیم، بر اساس تکلیف قانون برنامه توسعه میزان خروجی‌ها 10 درصد مصوب شده بود؛ اما هیچ‌وقت محقق نشده اما به لطف خدا امسال به 5 درصد می‌رسیم. فکر می‌کنیم سال آینده بالاتر از این عدد را هدف‌گذاری خواهیم کرد، البته این به آن معنا نیست که ورودی نداشته باشیم.

** جامعه آماری تحت پوشش شما به چه صورت است؟

بیشترین آمار ورودی ما نزدیک به 50 درصد به دلیل فوت سرپرست است، به همین خاطر یتیم تحت پوشش ما 200 هزار نفر است، بعدازآن طرح شهید رجایی (سالمندان روستایی) است که سال 60 رئیس‌جمهور آن را موظف کرد. قانونی که اگر سالمند روستایی بالای 60 سال شد و برای گذران زندگی به مشکل خورد باید تحت پوشش قرار گیرد، الآن یک‌میلیون و 800 هزار نفر خانواده تحت پوشش‌داریم که یک‌میلیون و 30 هزار نفر آن‌ها سرپرست‌شان خانم است (60 درصد) که بر اساس آمار حدود سنی طلاق 40 سال است اما 30 سال و کمتر هم داشته‌ایم.

** نحوه شناسایی به چه صورت است؟

هم خود اظهاری است و هم ما به سراغشان می‌رویم و هم از طریق معتمدین محلی، علما، نمایندگان مجلس و مسئولان معرفی می‌شوند، بعدازآن شناسایی و تشکیل پرونده صورت می‌گیرد که مبادا در تحت پوشش قرار دادن افراد غیر نیازمند اشتباهی صورت گیرد.

در بحث انتخابات همچنان اصرار دارید که پرسنل امداد نباید ورودی داشته باشند؟

بله نباید ورود کنند، همکاران ما نباید در کارهای سیاسی بر له یا علیه فردی یا جناحی فعالیت کنند. ببینید ما یک سازمان خیریه و اجتماعی هستیم که هرگونه کنش سیاسی و غیر مرتبط بافعالیت‌ها و مأموریت‌هایمان منجر به کاهش اعتماد عمومی و در نتیجه کاهش مشارکت‌هایمردمی می‌شود و لذا باید از هرگونه عامل انحرافی که به فلسفه مأموریت‌های امداد لطمهمی‌زند دوری کنیم.

** در حال حاضر چند نفر از اعضای هیئت‌امنای کمیته امداد جزو اعضای مرکزی احزاب سیاسی هستند، مثل خانم رهبر که عضو شورای مرکزی مؤتلفه است و یا حمیدرضا ترقی، با توجه به تأکید شما بر عدم ورود به کارهای سیاسی آیا با آن‌ها شرط و شروط خاصی داشتید یا در ساعات غیر اداری کارها را انجام می‌دهند؟

کمیته امداد در داخل نظام شکل گرفته و چون قبل و در طول انقلاب صبغه سیاسی داشته به صورت طبیعی درگذشته سیاسیون در آن بیشتر فعالیت داشتند، اما در رویکرد جدیدی که حضرت آقا داشتند و 7 نفر منصوب شدند ترکیب متفاوت شده و رویکرد تغییر کرده و در انتخابات 7 اسفند 94 همه دیدند که ما به اقرار وزارت کشور در انتخابات و فرآیند آن دخالتی نداشتیم، با یک تعداد که به هر دلیلی دخالت کردند برخورد شد، 17 نفر برکنار شدند، برخی کارت زرد گرفتند و به عبارتی همه متوجه شدند که نباید ورود کنند، اصلی‌ترین کار و مأموریت ما خدمت به مردم محروم است.